Độc đáo ẩm thực miền non nước

Cao Bằng không chỉ nổi tiếng với phong cảnh thiên nhiên hữu tình, hùng vĩ, còn thu hút du khách bởi những món ăn đặc trưng, mang đậm dấu ấn núi rừng vùng cao. Ẩm thực truyền thống gắn liền với văn hóa bản địa của cộng đồng các dân tộc: Tày, Nùng, Mông, Dao… không chỉ phản ánh cuộc sống, phong tục tập quán mà còn thể hiện sự tinh tế, khéo léo trong cách chế biến, kết hợp các nguyên liệu tự nhiên. Mùa nào thức đấy, các món ăn luôn tươi ngon và đậm đà dư vị với rau rừng, cá suối, thịt lợn đen, gà đồi… Khi đãi khách phương xa, bên cạnh đĩa vịt quay 7 vị nóng hổi là bát canh rau ngót rừng lạ miệng, đĩa lạp sườn hun khói đậm đà hay món thạch đen, thạch mác púp thanh mát giải nhiệt. Không thể thiếu chén rượu ngô men lá cay nồng, thấm đẫm tình cảm của người miền núi thân thiện, hiếu khách. Đặc biệt, nhiều sản vật, ẩm thực Cao Bằng đã lọt top 100 món ăn, đặc sản quà tặng Việt Nam như: xôi trám, coóng phù, bánh cuốn, chè lam, áp chao, miến dong Phja Đén, hạt dẻ Trùng Khánh.

Không gian thưởng thức ẩm thực hòa điệu cùng nét đẹp văn hóa nghệ thuật dân gian như: văn hóa nhà sàn, làn điệu dân ca, hát Then, đàn tính, múa khèn… Những buổi chợ phiên, lễ hội là nơi khắc họa rõ nét, sống động nhất văn hóa ẩm thực của đồng bào các dân tộc. Tại đây, du khách có thể thưởng thức trọn vẹn hương vị các món ăn thơm ngon, có sức hấp dẫn không thể chối từ. Nét độc đáo của ẩm thực miền non nước đã và đang góp phần tạo nên một nền ẩm thực Việt Nam đặc sắc, phong phú.

Ẩm thực đường phố tuy mộc mạc, dân dã nhưng gây thương nhớ cho bất cứ ai có dịp thưởng thức. Bánh áp chao vàng ruộm chấm với nước giấm chua ngọt kèm đu đủ bào mỏng; bánh mì pate giòn tan thêm chút rau thơm, dưa chuột thái lát và tương ớt cay đầu lưỡi; chân gà nướng thơm lừng, đậm vị hay các món bánh đúc nóng, bánh tẻ, bánh cao chằng… Chỉ cần bước ra đường, “sà” vào bất kỳ quán ăn nào mình muốn, hành trình khám phá ẩm thực đường phố Cao Bằng sẽ mang đến cho thực khách những trải nghiệm thú vị.

Food tour – hướng đi mới nhiều tiềm năng

Food tour theo tiếng Việt có nghĩa là tour du lịch ẩm thực. Hiểu một cách đơn giản, food tour là hình thức du lịch kết hợp với thưởng thức món ăn, đặc sản nổi tiếng tại vùng miền đó. Food tour ngắn thường là vài giờ, food tour dài từ vài ngày đến vài tuần. Theo Tổ chức Du lịch thế giới (UNWTO), du khách thường chi trung bình 1/3 chi phí chuyến đi cho ẩm thực. Ðồng thời, hơn 80% đơn vị, tổ chức du lịch khi được khảo sát đều xác định, du lịch ẩm thực là yếu tố chiến lược đối với điểm đến, là động lực quan trọng cho phát triển du lịch. Food tour cho thấy hiệu quả của truyền thông mạng xã hội về quảng bá ẩm thực, thiên nhiên, con người và đặc trưng văn hóa của một vùng đất.

Với nền ẩm thực phong phú, kết hợp hài hòa giữa ẩm thực dân tộc truyền thống, ẩm thực đường phố và ẩm thực vùng miền, Cao Bằng có điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch ẩm thực. Tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp thiết thực nhằm khai thác, quảng bá nét đẹp văn hóa ẩm thực; chú trọng tuyên truyền, tập huấn, nâng cao nhận thức của người dân về phát huy giá trị của các sản phẩm đặc sản truyền thống. Không ngừng nâng cao chất lượng phục vụ, thực đơn, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, đáp ứng tốt nhu cầu của thực khách. Năm 2022, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Hội thi sáng tạo ẩm thực du lịch “Món ngon miền non nước” với mục đích định vị thương hiệu du lịch từ ẩm thực; tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích, chia sẻ kinh nghiệm giữa các đơn vị kinh doanh du lịch, nhà hàng, khách sạn, homestay, làng du lịch cộng đồng.

Tuy nhiên, những năm qua, các sản phẩm ẩm thực mang thương hiệu địa phương chưa phát huy tương xứng với tiềm năng, chưa tạo được dấu ấn rõ nét. Hầu hết món ăn được nhiều du khách biết đến chỉ chế biến theo quy mô nhỏ tại các quán ăn, nhà hàng, điểm lưu trú có phục vụ ăn uống. Việc tổ chức các hoạt động chuyên biệt về ẩm thực như: lễ hội văn hóa ẩm thực, hội chợ ẩm thực… chưa được chú trọng và thực hiện quy mô. Thực tế hiện nay, trên địa bàn tỉnh chủ yếu có các tour du lịch khám phá, trải nghiệm thông thường, xen kẽ điểm tham quan là một số nhà hàng, quán ăn chứ chưa có một food tour thuần túy để giới thiệu riêng về ẩm thực bản địa. Ngoài ra, đối với khách du lịch tự túc không theo đoàn thường phải tự tìm hiểu điểm đến ẩm thực thông qua Internet, mạng xã hội nên khá mơ hồ. Ẩm thực Cao Bằng vẫn chưa thể “đứng riêng” khỏi chuỗi hoạt động du lịch như nhiều tỉnh, thành khác.

Để có thể hình thành nên những food tour mang thương hiệu Cao Bằng cần sự vào cuộc của các cấp, ngành, doanh nghiệp và cộng đồng. Cần xây dựng chiến lược truyền thông về ẩm thực một cách bài bản, mang nét đặc trưng, dấu ấn riêng biệt. Tăng cường ứng dụng nền tảng công nghệ số, “bắt tay” với những nhà sáng tạo nội dung trên TikTok, YouTube, Facebook quảng bá du lịch ẩm thực. Ngoài ra, quan tâm đầu tư thiết kế bản đồ food tour để khách du lịch có thể tự mình khám phá ẩm thực miền non nước. Qua đó, không chỉ giúp đa dạng hóa trải nghiệm cho du khách, còn góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh.